Đây là tên gọi thông thường của một khu đô thị có từ lâu đời, hình thành từ thời Lý – Trần của Hà Nội nằm phía đông Hoàng thành Thăng Long ra đến sát sông Hồng. Khu đô thị này tập trung dân cư hoạt động tiểu thủ công nghiệp và buôn bán giao thương, hình thành lên những phố nghề đặc trưng. Thợ thủ công từ các làng nghề quanh Thăng Long tụ tập về đây, tập trung theo từng khu vực chuyên làm nghề của mình. Các thuyền buôn có thể trao đổi qua từng con phố, khiến phố cổ thời đó buôn bán kinh doanh vô cùng phát triển. Các sản phẩm buôn bán chủ yếu của từng con phố trở thành tên phố với chữ “Hàng” đặt ở đầu.

Hiện nay, đi qua đây, ta có thể nhìn thấy những con phố vẫn giữ nguyên những sản phẩm truyền thống như từ lúc mới thành lập như Hàng Mã chuyên buôn bán đồ vàng mã để thờ cúng, Hàng Thiếc bày bán những đồ gia dụng bằng thiếc, sắt tây… Tuy nhiên, theo thời gian, có những ngành nghề đã biến mất, cũng có những ngành nghề mới xuất hiện khiến các con phố không còn kinh doanh những ngành nghề trùng với tên con phố nữa. Chẳng hạn Hàng Quạt trước đây buôn bán đàn và quạt, giờ chuyển sang kinh doanh bàn thờ lớn nhỏ, tranh thêu, câu đối, hay Hàng Buồm xưa kia bán các sản phẩm như túi, vỉ buồm, chiếu buồm đan bằng mây cói, giờ là nơi tụ tập những cửa hàng bánh kẹo, hạt dưa đa dạng….

 Nhiều con phố khác cũng rất đáng để tham quan khi đến phố cổ như: Hàng Bạc có những thợ kim hoàn tay nghề cao sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ tinh xảo; Hàng Gai với những hiệu sách, cửa hàng khắc ván, in sách… Có nhiều đoạn phố trong phố cổ chủ yếu mở quán ăn, khách sạn, cửa hàng để phục vụ khách du lịch đến đây.

Đi qua những con phố cổ, du khách sẽ thấy những ngôi nhà ở đây đều được xây dựng theo kiểu nhà ống, mái ngói nghiêng, mặt tiền là những cửa hàng kinh doanh nhỏ… Những ngôi nhà ống này chủ yếu mới xây dựng từ đầu thế kỉ XX, lúc đầu phố cổ chỉ có những gian nhà tranh bằng tre nứa, sau đó những gian nhà có mái ngói đỏ tươi xuất hiện, sau cùng mới là nhà ống. Nhưng nếu có dịp đi vào tham quan những ngôi nhà cổ, du khách sẽ phát hiện bên trong những ngôi nhà là những lối đi nhỏ chằng chịt hay những bức tường vẫn còn nguyên những hòn gạch cũ kĩ in dấu thời gian.

Đến đây không thể không ghé qua một số chùa chiền, đình đền có từ lâu đời như đền Mã Mây, đền Bà Chúa, chùa Cầu Đông, chùa Kim Cổ… Ngoài ra, du khách có thể tham quan cửa ô Quan Chưởng nổi tiếng còn sót lại, nằm ở đầu phố Hàng Chiếu, gần dưới cầu Chương Dương hay chợ Đồng Xuân lâu đời, tồn tại hàng trăm năm từ thời phong kiến nhà Nguyễn.

Đã đến thủ đô, nhất định phải đến tham quan khu phố cổ Hà Nội. Một di tích lịch sử đáng để được người dân trân trọng và tiếp tục phát triển những ngành nghề truyền thống của dân tộc. Hơn hết, đây còn là nơi đáng để tham quan, dù là người bận rộn nhất cũng sẽ được bầu không khí yên ả, chậm rãi của khu phố cổ khiến tâm trí thanh thản và nhẹ nhàng hơn.