Vòng qua những con đường nhỏ chạy dọc trên núi Trường Lệ, ẩn dưới những tán cây xanh mát để đến với Đền Cô Tiên.

Truyền thuyết xưa kể lại có một cô gái hiền lành tài giỏi, chuyên bốc thuốc chữa bệnh cho người dân trong vùng. Do cãi lại lời cha, không chịu lấy tên nhà giàu nên cô bị đuổi ra khỏi nhà. Những tháng ngày lang thang lưu lạc, cô gặp gỡ rồi nên duyên cùng một chàng trai nghèo khổ tên Côi.

Họ cùng nhau xây dựng một gia đình nhỏ và vẫn tiếp tục công việc chữa bệnh. Cuộc sống cứ thế êm đềm trôi qua, rồi một ngày bỗng nhiên người vợ mắc căn bệnh hủi. Thuốc thang chạy chữa khắp nơi mà bệnh tình vẫn không hề có biến chuyển. Giữa lúc khó khăn nhất, khi cả hai vợ chồng đang mất dần hy vọng, thì một bà cụ kỳ lạ xuất hiện. Bà lên núi hái một giỏ lá thuốc nam to, về sắc với nước lấy từ Vụng Tiên cho người vợ uống. Cứ thế vài lần, bệnh tình dần dần thuyên giảm rồi khỏi hẳn. Trước khi rời đi, bà cụ còn để lại cho đôi vợ chồng một giỏ lá thuốc, và một tay nải lớn bằng vải, căn dặn rằng sẽ có lúc dùng đến.

Đền Cô Tiên nằm trên núi Trường Lệ, xung quanh là biển cả bao bọc.

Một đêm gió bão, trên đường đi chữa bệnh chở về, hai vợ chồng dừng chân trú mưa. Nhớ đến lời bà cụ, họ lấy tay nải ra để che bớt nước mưa và cứ thế thiếp đi ngủ. Sáng sớm hôm sau tỉnh dậy, đã thấy mình ở trong một căn nhà ngói 3 gian, khang trang sạch sẽ. Từ đó, họ ở lại căn nhà này, hàng ngày vẫn đều đặn lên núi hái thuốc về chữa bệnh cho người dân trong làng.

Một buổi sáng đẹp trời, người ta thấy hai vợ chồng dắt nhau lên núi rồi không quay trở về nữa. Căn nhà 3 gian mà họ từng sống được nhân dân thay nhau chăm sóc quét tước, thờ phụng, chính là Đền Cô Tiên ngày nay.

Sau biết bao cuộc bể dâu, trải qua mưa gió và cả những lần bom đạn chiến tranh, căn nhà ngói năm xưa đã có nhiều hư hại và được trùng tu nhiều lần. Mới nhất là vào năm 2010, thành phố Thanh Hóa đã trùng tu lại toàn bộ ngôi đền, tuy nhiên những nét kiến trúc cổ kính trang nghiêm thì vẫn được giữ gần như nguyên vẹn.

Đền Cô Tiên được xây dựng theo lối kiến trúc cổ, gồm 3 lớp Tiền đường, Trung đường và Hậu cung. Khu Hậu cung được đặt ban thờ Tam tòa thánh mẫu: Thánh Mẫu Liễu Hạnh, Thánh mẫu Thoải và Mẫu Thượng Ngàn.

Tương truyền, thánh mẫu Liễu Hạnh là Quỳnh Hoa công chúa, con gái Ngọc Hoàng. Do lỡ tay đánh vỡ chén ngọc mà bị đày xuống trần gian chịu phạt. Bà có công rất lớn với nhân dân, giúp trừ gian diệt bao, tiêu diệt ma quỷ, còn dạy nhân dân trồng trọt, săn bắn. Có quan điểm cho rằng, cô gái nhà giàu năm xưa chữa bệnh cho người dân chính là công chúa Quỳnh Hoa hóa thân. Bởi vậy mà trong Tam tòa thánh mẫu, thì bà chúa Liễu Hạnh có một vị trí tâm linh cực kỳ quan trọng.

Mùa hè này nếu có dịp đến với khu du lịch Sầm Sơn, hãy dành một chút thời gian trong hành trình của mình để ghé thăm Đền Cô Tiên – ngôi đền linh thiêng với cái tên đầy thơ mộng, nằm cheo leo trên đỉnh núi Trường Lệ. Để được tĩnh lặng giữa bốn bề mây ngàn, lắng nghe tiếng sóng vỗ trong hương trầm thoang thoảng…